Van 15 maart tot 15 juli is het broedseizoen: de natuur bloeit op, dieren krijgen jongen en vogels broeden volop. Wat zijn de regels? Hoe hoort het? En waarom is deze periode voor dieren zo kwetsbaar en bijzonder? Duinwachter Danny en boswachters Anouk en Mark vertellen er meer over.

Mark Kras (foto boven) is boswachter in het Haagse Bos van Staatsbosbeheer. "Sinds corona is het aantal bezoekers aan onze gebieden toegenomen. Het Haagse Bos telt vijf miljoen bezoeken per jaar. De natuur is goed voor ons mentale welzijn. Een plant op kantoor verlaagt al je stressniveau, laat staan dat je in een groene straat woont of een park in de buurt hebt! Hoe meer soorten planten en bomen, hoe gelukkiger je je voelt."

Kras wijst erop dat terwijl mensen het groen ingaan voor ontspanning, het stressniveau van dieren - zeker in het broedseizoen - daardoor juist wordt verhoogd. "Planten, bomen en dieren merken dat wij er intensief gebruik van maken. Zo ga je op een druk wandelpad opzij om anderen te laten passeren, waardoor je op de planten in de berm gaat staan. Of zoek je buiten de paden een plek voor die ene unieke Insta-foto; of snij je een route af, waardoor olifantenpaadjes ontstaan."

Bezoekers moeten zich passend gedragen, vindt Mark. "Op een verjaardagsfeest vraag je je ook af: Wat is hier de gewoonte? Schoenen uit of niet? Dit geldt ook in de natuur. Kijk naar hoe het hoort: Moet mijn hond aan de lijn of mag hij loslopen? Het gaat niet alleen om de regels, maar ook om hoe goed je jouw hond kent. Voor de kat geldt: houd 'm binnen in het broedseizoen. Katten zijn jagers; een belletje aan de halsband helpt niet. Iedereen begrijpt dat dieren bezig zijn met voortplanten en dat wij te gast zijn in de natuur."

Tekst gaat door onder foto.

Foto: Valerie Kuypers.

Magische tijd

Danny Stam (foto hierboven) werkt als duinwachter in Meijendel, Solleveld en Berkheide. "Ik ben altijd buiten en vind het broedseizoen de meest magische tijd van het jaar. Ik kan daar enorm van genieten. Na de donkere wintermaanden zie je de natuur elke dag meer tot leven komen. Je hoort steeds meer vogels fluiten en bloemen en planten komen tot bloei. De natuur verandert in een bruisende kraamkamer. In onze duinen worden vossen, konijnen, reekalfjes geboren en vogels zijn volop aan het broeden. Vandaar ook de naam broedseizoen."

"Het is de mooiste en ook de meest kwetsbare periode", zegt Stam. "Jonge dieren hebben rust nodig om op te groeien. We vragen bezoekers honden aan de lijn te houden en op de paden te blijven. Kom ook niet in de buurt van jonge dieren. Heel soms ligt er wel eens een reekalf dicht bij een wandelpad. Raak het niet aan. Een reekalf wordt geurloos geboren. Zodra een mens of hond een reekalf aanraakt, kan die geur ervoor zorgen dat de moeder haar kalf niet meer herkent en afstoot. Ik zie helaas ook wel eens reeën met bijtwonden van een hond. En het komt helaas ook voor dat bezoekers vogelnesten op de grond over het hoofd zien en vertrappen."

Tekst gaat door onder foto.

Foto: Frank Jansen.

Excuus

Anouk Tiernagan (foto hierboven) is boswachter bij gemeente Den Haag. "In het broedseizoen gelden regels voor onze bezoekers. Het is mijn werk om de natuur te beschermen. Ik merk dat bezoekers vaak niet weten wat de gevolgen zijn van hun gedrag. Mensen denken al gauw: ‘Die twee meter van het pad, kan vast geen kwaad’. Of: ‘Mijn hond kan best vijf minuutjes los. Wat maakt het uit?’ Als ik uitleg wat er dan met dieren gebeurt, krijg ik negen van de tien keer een excuus. Vaak zit er geen kwade wil achter."

In de kraamtijd hebben vogels, vossen, eekhoorns en andere dieren al hun energie nodig voor hun jongen. Loslopende honden kunnen voor stress, paniek en vluchtgedrag zorgen. Het geurspoor dat honden achterlaten, koppelen dieren aan gevaar. aldus Anouk Tiernagan. "Ze durven soms niet terug te komen naar het nest. Hierdoor krijgen jongen geen eten en kunnen doodgaan. Of broeden vogels hun eieren niet uit. Dan missen we toch weer een nieuwe generatie dieren."

Met een campagne wijst de gemeente de bezoekers op de regels. "We hangen spandoeken op met: ‘Hier breng ik mijn jongen groot’ en 'Hier verstop ik mijn welpen’. Op de paden spuiten we regels met krijt. Voorkom een boete. Voor een loslopende hond in gebieden met een hondenverbod of een aanlijnplicht is de boete 110 euro. Als je van het pad afgaat, kost dat 119 euro. Dat is zonde van het geld."